Sưng lá (edema) trên phong lan

Hoa lan, với những bông hoa rực rỡ và nhiều, mang lại niềm vui cho bệ cửa sổ, nhưng đôi khi chúng có thể mang đến cho chủ sở hữu của chúng nhiều thách thức khác nhau. Một trong những vấn đề này là phù nề lá trên hoa lan, thường ảnh hưởng đến Phalaenopsis. Chúng ta hãy cùng xem xét kỹ hơn tình trạng phù nề lá lan trông như thế nào, nguyên nhân của nó và phải làm gì nếu vấn đề này phát sinh.

Phù lá trên hoa lan: trông như thế nào

Phù lá trên hoa lan (đặc biệt phổ biến ở Phalaenopsis) xuất hiện dưới dạng các đốm nước trong suốt hoặc đục trên bề mặt lá. Các đốm này có thể thay đổi về kích thước—từ các chấm nhỏ đến các mảng lớn. Đôi khi chúng có màu sắc riêng biệt khác với màu xanh lá cây chính của lá và có thể hơi trong suốt hoặc xanh lá cây đậm hoặc nâu. Trong ảnh phù lá lan, bạn có thể thấy bề mặt lá trở nên không đều và sưng lên, tạo ấn tượng về mô bị phồng lên. Phù cũng có thể có viền dưới dạng mép màu nâu nhạt, cho thấy sự bắt đầu của quá trình thoái hóa mô.

Để xác định chính xác vấn đề là phù nề chứ không phải bệnh khác, hãy chú ý đến một số dấu hiệu đặc trưng. Phù nề thường trông giống như các đốm nước nổi lên có kết cấu mềm và có thể tăng kích thước theo thời gian. Không giống như nhiễm trùng do nấm hoặc vi khuẩn, thường có mùi khó chịu hoặc tiết dịch, phù nề không đau và tương đối ổn định. Khi ấn vào, phù nề không vỡ hoặc để lại vết ướt, điều này cũng giúp phân biệt với các loại tổn thương khác.

Nguyên nhân gây ra bệnh phù nề lá ở hoa lan

Nguyên nhân gây phù lá ở hoa lan có thể khác nhau, nhưng lý do phổ biến nhất là tưới quá nhiều nước và ngâm rễ. Tưới quá nhiều nước xảy ra khi cây nhận được quá nhiều nước và giá thể không có thời gian để khô giữa các lần tưới. Điều này khiến rễ cây liên tục ở trong môi trường ẩm ướt, làm suy yếu khả năng hô hấp và hấp thụ chất dinh dưỡng của chúng. Rễ cây bắt đầu thối rữa và độ ẩm dư thừa di chuyển vào các mô lá, gây phù nề. Việc sử dụng thường xuyên các chậu không có lỗ thoát nước cũng góp phần làm tích tụ độ ẩm và làm xấu đi tình trạng của cây. Điều quan trọng cần nhớ là hoa lan thích khoảng cách giữa các lần tưới nước, cho phép giá thể khô hoàn toàn, mô phỏng môi trường sống tự nhiên của chúng.

Một nguyên nhân phổ biến khác gây phù nề là điều kiện ánh sáng không phù hợp. Hoa lan cần ánh sáng mạnh nhưng khuếch tán. Nếu cây lan ở nơi quá tối, lá không thể bốc hơi độ ẩm hiệu quả, dẫn đến tích tụ và hình thành phù nề. Mặt khác, ánh sáng mặt trời trực tiếp có thể gây bỏng và căng thẳng, điều này cũng phá vỡ sự cân bằng nước trong các mô của cây. Phù nề cũng có thể xảy ra do độ ẩm tăng đột ngột, đặc biệt là nếu phòng thông gió kém hoặc thiếu lưu thông không khí. Trong điều kiện độ ẩm cao, hoa lan có thể bị bốc hơi không đủ, dẫn đến ứ đọng độ ẩm trong các mô lá. Để ngăn ngừa điều này, điều quan trọng là phải đảm bảo điều kiện chiếu sáng và thông gió ổn định để cây có thể duy trì mức độ ẩm tối ưu.

Phải làm gì khi cây lan bị phù nề?

Nếu bạn thấy lá lan bị phù nề, đừng hoảng sợ. Trước tiên, hãy giảm lượng nước tưới để tránh tình trạng tích tụ độ ẩm trong các mô. Chỉ nên tưới nước sau khi giá thể đã khô hoàn toàn, tập trung vào tình trạng của rễ. Điều quan trọng nữa là cung cấp cho cây những điều kiện thoải mái hơn. Di chuyển cây lan đến nơi sáng hơn, nhưng tránh ánh nắng trực tiếp vì có thể làm cháy lá. Lựa chọn tốt nhất là ánh sáng khuếch tán mạnh hoặc ánh sáng từ đèn trồng cây. Theo dõi nhiệt độ: nhiệt độ lý tưởng nên nằm trong khoảng 18-24°C vào ban ngày và không dưới 15°C vào ban đêm.

Điều cần thiết nữa là phải cung cấp lưu thông không khí tốt xung quanh cây để tránh tình trạng ứ đọng độ ẩm và đảm bảo sự bốc hơi tự nhiên. Thông gió thường xuyên giúp ngăn ngừa bệnh nấm và cải thiện tình trạng chung của cây lan. Cho rễ cây có thời gian khô, sau đó mới tiếp tục tưới nước trong khi kiểm soát độ ẩm của giá thể. Để kiểm tra độ ẩm, bạn có thể sử dụng một thanh gỗ bằng cách cắm nó vào giá thể—nếu thanh gỗ khô, thì đã đến lúc phải tưới nước. Ngoài ra, hãy sử dụng nước ấm để tưới, vì nước lạnh có thể gây căng thẳng và làm tình trạng của cây trở nên tồi tệ hơn.

Nếu cần thiết, bạn cũng nên kiểm tra rễ của cây lan. Rễ khỏe mạnh phải chắc, xanh hoặc bạc, có bề mặt nhẵn. Nếu rễ trông thối, mềm, sẫm màu hoặc bị hư hại, cây cần được thay chậu. Loại bỏ tất cả rễ bị hư hại và bị bệnh bằng dụng cụ sắc và đã khử trùng để ngăn ngừa nhiễm trùng lây lan thêm. Sau khi cắt tỉa, xử lý vết cắt bằng than củi hoặc thuốc diệt nấm để ngăn ngừa thối rữa. Thay chậu cho cây lan vào giá thể mới, thoát nước tốt, đảm bảo rễ cây có thể tiếp xúc với không khí và không bị tưới quá nhiều nước.

Phòng ngừa phù nề lá

Để ngăn ngừa phù nề, điều quan trọng là phải duy trì tưới nước vừa phải, để giá thể khô hoàn toàn giữa các lần tưới. Tưới nước nên dựa trên tình trạng của rễ—rễ phải có màu xám bạc, biểu thị tình trạng khô. Ngoài ra, hãy sử dụng nước ấm để tưới để tránh gây căng thẳng cho cây.

Ánh sáng thích hợp cũng rất cần thiết: ánh sáng khuếch tán, sáng mà không tiếp xúc trực tiếp với ánh sáng mặt trời. Sử dụng đèn trồng cây đặc biệt vào mùa đông hoặc khi ánh sáng tự nhiên không đủ. Hoa lan thích chế độ ánh sáng ổn định, vì vậy tránh thay đổi đột ngột điều kiện ánh sáng.

Chú ý đến độ ẩm không khí—nó phải nằm trong phạm vi bình thường, khoảng 50-60%. Tránh thay đổi độ ẩm đột ngột và hạ thân nhiệt rễ. Trong thời tiết lạnh, hãy để cây lan tránh xa luồng gió lùa và cửa sổ lạnh. Đồng thời, đừng quên thông gió thường xuyên, giúp duy trì điều kiện tối ưu cho cây lan và ngăn ngừa tình trạng ứ đọng không khí. Sử dụng máy tạo độ ẩm cũng có thể có lợi cho việc duy trì mức độ ẩm dễ chịu.