1. Chủ yếu
    2. »
  2. Lá

Psuedobulb của phong lan

, cửa hàng hoa
Đã xem xét lần cuối: 29.06.2025

Giả hành là cấu trúc thân dày đặc trưng của nhiều loài lan sympodial. Chúng đóng vai trò quan trọng trong vòng đời của cây bằng cách dự trữ nước và chất dinh dưỡng, đảm bảo sự sống còn trong điều kiện môi trường bất lợi.

Giả củ hoa lan là gì?

Giả hành là thân cây biến đổi xuất hiện dưới dạng các khối sưng có hình dạng khác nhau. Chúng hình thành trên các loài lan sympodial, phát triển từ thân rễ nằm ngang. Mỗi giả hành có thể tạo ra lá mới, bông hoa và chồi.

Chức năng của giả hành hoa lan

Các giả hành có nhiều chức năng thiết yếu giúp hoa lan phát triển mạnh trong nhiều môi trường khác nhau:

1. Lưu trữ nước và chất dinh dưỡng

Các giả hành đóng vai trò như nguồn dự trữ, giúp hoa lan sống sót qua thời kỳ hạn hán hoặc thiếu chất dinh dưỡng.

  • Dự trữ nước:
    Giả hành giữ nước, được sử dụng trong thời kỳ khô hạn để giữ cho cây đủ nước.
  • Dự trữ chất dinh dưỡng:
    Các cấu trúc này dự trữ khoáng chất và chất dinh dưỡng hữu cơ cần thiết cho sự phát triển và ra hoa, đặc biệt là khi nguồn cung cấp bên ngoài bị hạn chế.

2. Hỗ trợ trong điều kiện căng thẳng

Các giả hành giúp hoa lan chịu được những môi trường khắc nghiệt, chẳng hạn như độ ẩm thấp hoặc nguồn nước hạn chế.

  • Dự phòng năng lượng:
    Hoa lan có thể dựa vào nguồn năng lượng dự trữ trong các giả hành trong điều kiện khắc nghiệt, giúp cây không bị chết.
  • Tăng khả năng phục hồi:
    Các giả hành giúp hoa lan thích nghi với môi trường sống tự nhiên của chúng, chẳng hạn như rừng nhiệt đới có mùa mưa và mùa khô xen kẽ.

3. Tăng trưởng và tái sinh

Giả hành rất quan trọng cho sự phát triển của chồi mới và sự phục hồi của cây.

  • Phát triển chồi mới:
    Chồi mới, bao gồm lá và cụm hoa, mọc ra từ gốc giả hành, trở thành trung tâm tăng trưởng tích cực.
  • Khả năng tái sinh:
    Ngay cả khi một phần của cây bị hư hại, giả hành vẫn có thể tạo ra chồi mới, giúp cây lan phục hồi.

4. Quang hợp

Ở một số loài lan, giả hành có chứa diệp lục, cho phép chúng tham gia vào quá trình quang hợp.

  • Sản xuất năng lượng:
    Giả hành xanh góp phần tổng hợp các chất dinh dưỡng cần thiết cho quá trình trao đổi chất của cây.
  • Nguồn năng lượng bổ sung:
    Chức năng này đặc biệt có lợi khi lá bị hư hại hoặc khan hiếm.

5. Hỗ trợ cấu trúc

Các giả hành cung cấp sự ổn định về mặt cơ học, giúp cây duy trì cấu trúc của nó.

  • Giá đỡ cho chồi:
    Chúng đóng vai trò là đế cho lá và cụm hoa, giúp chúng đứng thẳng.

6. Điều tiết nước

Các giả hành điều chỉnh lượng nước trong cây, ngăn ngừa tình trạng mất nước.

  • Giảm thoát hơi nước:
    Cấu trúc dày đặc của chúng giúp giảm thiểu mất nước, đặc biệt là trong thời kỳ khô hạn.

7. Sự thích nghi tiến hóa

Giả hành là một sự thích nghi quan trọng giúp hoa lan có thể tồn tại trong môi trường sống tự nhiên của chúng, nơi mà nguồn nước và chất dinh dưỡng có thể không ổn định.

Hình dạng và kích thước của giả hành

Các giả hành có hình dạng và kích thước rất khác nhau tùy thuộc vào loài lan:

  • Hình bầu dục hoặc hình tròn: Phổ biến ở Cattleya và Laelia.
  • Hình thuôn dài hoặc hình trụ: Có ở loài Dendrobium.
  • Dẹt hoặc nén: Đặc trưng của loài lan Oncidium.
  • Góc cạnh hoặc nhiều mặt: Có ở một số loài quý hiếm.

Kích thước dao động từ vài cm đến 20–30 cm ở những loài lan lớn hơn.

Vị trí của giả hành

Vị trí của giả hành có liên quan chặt chẽ đến loại tăng trưởng và khả năng thích nghi với môi trường của hoa lan. Hãy cùng khám phá chi tiết về vị trí của chúng:

Các loại vị trí đặt giả hành

1. Ngang (Tăng trưởng theo chiều ngang)

  • Mô tả:
    Các giả hành hình thành dọc theo thân rễ mọc ngang, đặc trưng của loài lan sympodial.
  • Đặc trưng:
    • Các giả hành mọc gần nhau, được kết nối với nhau bằng thân rễ.
    • Chồi mới mọc gần các chồi cũ, tạo thành mô hình sinh trưởng tuần tự.
    • Sự sắp xếp này đảm bảo tính ổn định và phân phối nguồn lực hiệu quả.
  • Ví dụ:
    • Cattleya: Giả hành dày có lá mọc dọc theo thân rễ.
    • Oncidium: Giả hành nhỏ, dài, được kết nối bằng thân rễ ngắn.

2. Thẳng đứng (Tăng trưởng đơn chân)

  • Mô tả:
    Ở các loài lan đơn thân, giả hành không có, nhưng thân dày hoặc lá thịt có thể thực hiện các chức năng tương tự.
  • Đặc trưng:
    • Thân hoặc lá đảm nhiệm chức năng lưu trữ.
    • Thiết lập này hỗ trợ hấp thụ nước và chất dinh dưỡng hiệu quả.
  • Ví dụ:
    • Trong khi các loài lan đơn thân như Phalaenopsis không có giả hành, lá của chúng đóng vai trò như một bể chứa.

Vị trí nhỏ gọn so với vị trí cách xa

Vị trí nhỏ gọn

  • Đặc điểm:
    Các giả hành mọc dày đặc, khoảng cách giữa chúng rất hẹp.
  • Thuận lợi:
    • Giảm mất nước.
    • Tăng cường độ ổn định trong môi trường có gió hoặc hạn chế.
  • Ví dụ:
    • Miltonia: Các giả hành mọc gần nhau.

Vị trí cách nhau

  • Đặc điểm:
    Các giả hành được ngăn cách bởi thân rễ dài.
  • Thuận lợi:
    • Mở rộng vùng tăng trưởng.
    • Cải thiện việc phân bổ nguồn lực.
  • Ví dụ:
    • Dendrobium: Giả hành lan rộng trên một diện tích rộng hơn.

Vị trí so với chất nền

Phía trên chất nền

  • Đặc điểm:
    Các củ giả nằm phía trên giá thể, đảm bảo thông gió tốt và giảm nguy cơ thối rữa.
  • Ví dụ:
    • Cattleya: Giả hành nhô cao được hỗ trợ bởi thân rễ.

Trong chất nền

  • Đặc điểm:
    Một số giả hành được nhúng một phần hoặc toàn bộ vào giá thể, đặc trưng của các loài lan trên cạn.
  • Ví dụ:
    • Coelogyne: Giả hành hơi chìm để ổn định hơn.

Ý nghĩa tiến hóa của vị trí giả hành

  • Thích nghi sinh thái:
    Sự sắp xếp đảm bảo sự sống còn trong những điều kiện môi trường khác nhau.
    • Vị trí nằm ngang giúp cây tiếp cận được nhiều ánh sáng và nước hơn.
    • Sự sắp xếp chặt chẽ giúp bảo tồn tài nguyên trong điều kiện khắc nghiệt.
  • Tính ổn định về cấu trúc:
    Vị trí đặt cây giúp cây cứng cáp hơn, chống chọi được với gió và hư hỏng cơ học.

Lá trên các giả hành ở hoa lan

Lá mọc trên giả hành của hoa lan đóng vai trò quan trọng trong vòng đời của cây. Chúng tham gia vào quá trình quang hợp, dự trữ chất dinh dưỡng và trao đổi chất, đồng thời cũng đóng vai trò là chỉ số về sức khỏe tổng thể của cây. Các đặc điểm, số lượng và cách sắp xếp của lá trên giả hành thay đổi tùy thuộc vào loài hoa lan, môi trường sống và sự thích nghi sinh lý.

Đặc điểm của lá trên giả hành

Hình dạng và cấu trúc

  • Hình dạng của lá:
    • Hẹp và dài (ví dụ, Oncidium).
    • Rộng và hình bầu dục (ví dụ, Cattleya).
    • Hình mác (ví dụ, Miltonia).
  • Kết cấu:
    Thường dày và nhiều thịt, giúp giữ ẩm.
  • Màu sắc:
    Thường có màu xanh lá cây, mặc dù một số loài có đốm hoặc gân tùy thuộc vào giống.

Vị trí

  • Ở đỉnh của giả hành:
    Thường gặp ở các loài lan có giả hành dày, chẳng hạn như Cattleya.
  • Dọc theo chiều dài của giả hành:
    Có ở các loài có giả hành dài, chẳng hạn như Dendrobium.

Số lượng lá

  • Giả hành lá đơn:
    Ví dụ: Cattleya labiata, trong đó một giả hành hỗ trợ một lá lớn duy nhất.
  • Giả hành nhiều lá:
    Ví dụ: Cattleya walkeriana hoặc Oncidium, trong đó hai hoặc nhiều lá mọc từ một giả hành duy nhất.

Chức năng của lá trên cây giả hành

  • Quang hợp

Lá là cơ quan chính thực hiện quá trình quang hợp, cung cấp năng lượng cần thiết cho sự sinh trưởng và ra hoa.

  • Quy định về nước

Kết cấu dày của lá giúp giữ độ ẩm, rất quan trọng đối với cây lan trong điều kiện khô hạn.

  • Lưu trữ chất dinh dưỡng

Một số lá lan dự trữ chất dinh dưỡng để duy trì sự sống cho cây trong thời kỳ căng thẳng.

  • Trao đổi khí

Lá giúp trao đổi khí với môi trường dễ dàng hơn, hấp thụ carbon dioxide và giải phóng oxy.

Các loại lá trên giả hành

Giả hành lá đơn

  • Ví dụ:
    Cattleya labiata.
  • Đặc điểm:
    Mỗi giả hành hỗ trợ một lá lớn duy nhất, tập trung nguồn lực cho việc ra hoa.

Giả hành nhiều lá

  • Ví dụ:
    Cattleya walkeriana, Oncidium.
  • Đặc điểm:
    Hai hoặc nhiều lá mọc từ một giả hành, giúp tăng tổng diện tích quang hợp.

Lá trang trí

  • Ví dụ:
    Lá cây Miltonia thường có hoa văn độc đáo, làm tăng thêm tính thẩm mỹ ngay cả khi không nở hoa.

Tuổi thọ của lá

  • Lá trên giả hành thường tồn tại từ vài tháng đến vài năm.
  • Tuổi thọ phụ thuộc vào loài lan và điều kiện phát triển.
  • Lá già có thể chuyển sang màu vàng và rụng, nhường chỗ cho các giả hành mới.

Hoa trên các giả hành

Các cụm hoa (cụm hoa) phát triển trên các giả hành là một phần quan trọng trong chu kỳ sinh sản của hoa lan. Ở các loài lan sympodial, chẳng hạn như Cattleya, Dendrobium và Oncidium, các cụm hoa mọc trực tiếp từ các giả hành. Các đặc điểm của chúng thay đổi tùy theo loài, điều kiện phát triển và sức khỏe của cây.

Đặc điểm của các chùm hoa trên các giả hành

Vị trí phát triển của gai hoa

  • Từ đỉnh của giả hành:
    Phổ biến ở các loài như Cattleya và Miltonia.
  • Từ gốc của giả hành:
    Có ở các loài như Dendrobium, có gai mọc ra từ gốc hoặc bên hông.

Số lượng bông hoa

  • Hoa đơn:
    Nhiều loài lan, chẳng hạn như Cattleya, chỉ nở một bông hoa trên mỗi giả hành.
  • Nhiều bông hoa:
    Các loài như Oncidium có thể phát triển nhiều bông hoa từ một giả hành, tạo ra nhiều hoa hơn.

Thời gian phát triển

Các bông hoa phát triển sau khi giả hành trưởng thành và dự trữ đủ chất dinh dưỡng. Quá trình này có thể mất nhiều tuần hoặc nhiều tháng.

Đặc điểm của Hoa Gai

Chiều dài của gai hoa

  • Hoa có bông ngắn:
    Ví dụ: Cattleya, có bông ngắn mang hoa lớn.
  • Gai dài:
    Ví dụ: Oncidium, có gai dài, phân nhánh mang nhiều hoa nhỏ.

Loại cụm hoa

  • Cụm hoa đơn:
    Mang một vài bông hoa lớn, như thấy ở Cattleya.
  • Cụm hoa phân nhánh:
    Có nhiều hoa nhỏ trên các nhánh hoa phân nhánh, đặc trưng của loài Oncidium.

Thời gian ra hoa

Thời kỳ ra hoa thay đổi tùy theo loài và điều kiện chăm sóc. Một số loài lan nở hoa trong vài tuần, trong khi những loài khác, như Dendrobium, có thể nở hoa trong nhiều tháng.

Chức năng của các bông hoa trên các giả hành

Sinh sản

Các cụm hoa mang những bông hoa cần thiết cho quá trình sinh sản hữu tính thông qua thụ phấn.

Thu hút thụ phấn

Hoa mọc thành từng chùm tỏa ra hương thơm và có màu sắc rực rỡ để thu hút các loài thụ phấn như côn trùng.

Hỗ trợ dinh dưỡng

Các giả hành cung cấp chất dinh dưỡng và năng lượng để phát triển các nhánh và hoa.

Củ giả và thay chậu

Giả hành là một đặc điểm quan trọng của các loài lan sympodial, chẳng hạn như Cattleya, Dendrobium, Oncidium và Miltonia. Chúng đóng vai trò là nơi chứa chất dinh dưỡng và nước, và tình trạng của chúng ảnh hưởng trực tiếp đến sự thành công của việc thay chậu. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết về cách thay chậu cho lan trong khi xem xét các nhu cầu cụ thể của giả hành.

Tại sao nên thay chậu cho cây lan bằng cây giả?

Lý do thay chậu

  1. Rễ và giả hành mọc quá rậm: Cây lan phát triển quá mức so với chậu, khiến không còn đủ chỗ cho rễ.
  2. Chất nền bị phân hủy: Chất nền cũ bị phân hủy, làm giảm khả năng sục khí cho rễ cây.
  3. Các vấn đề về rễ: Thối, mất nước hoặc hư hỏng do cơ học cần phải thay chậu.
  4. Trẻ hóa: Việc chia cây sẽ loại bỏ các giả hành già, yếu, thúc đẩy sự phát triển mới.

Thời gian tối ưu để thay chậu

  • Mùa xuân: Thời điểm tốt nhất vì trùng với thời điểm các giả hành mới phát triển mạnh.
  • Sau khi ra hoa: Thay chậu sau khi cây đã ra hoa xong và bước vào thời kỳ ngủ đông.

Chuẩn bị thay chậu

Công cụ và vật liệu

  • Kéo hoặc kéo tỉa cành sắc, vô trùng.
  • Chất nền mới: vỏ cây vụn, rêu than bùn hoặc vỏ dừa.
  • Chậu: Có lỗ thoát nước, lớn hơn hệ thống rễ hiện tại 2–3 cm.
  • Than hoạt tính hoặc quế: Để điều trị vết cắt.
  • Dung dịch sát trùng (ví dụ thuốc diệt nấm): Để khử trùng rễ cây.

Chuẩn bị cây

  1. Tưới nước cho cây lan một ngày trước khi thay chậu để rễ cây mềm dẻo hơn.
  2. Nhẹ nhàng lấy cây ra khỏi chậu, tránh làm hỏng rễ cây.
  3. Dọn sạch lớp nền cũ và kiểm tra hệ thống rễ.

Xử lý củ giả trong quá trình thay chậu

Kiểm tra giả hành

  • Giả hành khỏe mạnh: Nhẵn, chắc, có màu xanh lá cây hoặc nâu nhạt.
  • Cũ hoặc hư hỏng: Nhăn nheo, khô hoặc bị nấm mốc.

Loại bỏ các bóng đèn giả cũ

  • Dùng dụng cụ vô trùng cắt bỏ các giả hành già, teo tóp hoặc bị bệnh.
  • Xử lý vết cắt bằng than hoạt tính hoặc quế để ngăn ngừa nhiễm trùng.

Quy trình thay chậu

Phân chia cây

  • Nếu cây lan phát triển quá mức, hãy chia cây thành nhiều phần, đảm bảo:
    • Mỗi bộ phận có ít nhất 3–4 giả hành khỏe mạnh.
    • Bao gồm cả rễ và một điểm tăng trưởng.
  • Sự phân chia thúc đẩy quá trình trẻ hóa và hình thành các chồi mới.

Trồng trong chậu mới

  1. Đặt một lớp vật liệu thoát nước (ví dụ như sỏi đất sét hoặc vỏ cây lớn) ở dưới đáy.
  2. Đặt cây lan sao cho các giả hành già gần với mép chậu hơn, tạo không gian cho sự phát triển mới.
  3. Lấp đầy chất nền xung quanh rễ, đảm bảo gốc giả hành vẫn ở trên bề mặt.

Chăm sóc sau khi thay chậu

Tưới nước

  • Hoãn lần tưới nước đầu tiên trong vòng 4–7 ngày để vết cắt và rễ bị hư hại lành lại.
  • Sử dụng nước ấm và mềm.

Chiếu sáng

  • Đặt cây lan ở nơi có ánh sáng gián tiếp, sáng sủa. Tránh ánh nắng trực tiếp để tránh căng thẳng.

Độ ẩm

  • Duy trì độ ẩm cao (60–80%) bằng máy tạo độ ẩm hoặc khay nước.

Bón phân

  • Tiếp tục bón phân sau 2–3 tuần thay chậu bằng phân bón pha loãng dành cho hoa lan.

Những Sai Lầm Thường Gặp Trong Quá Trình Thay Chậu Và Hậu Quả Của Chúng

  1. Gây hại cho các giả hành:

    • Kết quả: Cây yếu đi, sinh trưởng chậm lại.
    • Giải pháp: Sử dụng dụng cụ sắc, vô trùng và xử lý cẩn thận.

  2. Chôn giả hành:

    • Kết quả: Thối rữa giả hành.
    • Giải pháp: Đảm bảo phần gốc giả hành nằm trên bề mặt giá thể.

  3. Tưới nước ngay sau khi thay chậu:

    • Kết quả: Thối rễ ở những vùng bị hư hại.
    • Giải pháp: Để rễ cây lành lại trước khi tưới nước.

Lợi ích của việc thay chậu cho cây giả hành

  • Việc loại bỏ các giả hành cũ và bị hư hỏng sẽ giúp cây tập trung năng lượng vào quá trình phát triển mới.
  • Giá thể tươi giúp cải thiện khả năng thoáng khí của rễ và ngăn ngừa thối rữa.
  • Việc thay chậu sẽ kích thích sự hình thành các giả hành mới, giúp cây ra hoa tốt hơn.

Ví dụ về cách sử dụng củ giả trong quá trình thay chậu

Hoa lan (Cattleya):

  • Người ta loại bỏ các giả hành già nhưng không phải tất cả vì chúng dự trữ năng lượng cho các chồi mới.

Oncidium (Oncidium):

  • Thường hình thành nhiều giả hành nhỏ. Chia cụm thúc đẩy sự phát triển mới.

Hoa lan hoàng thảo (Dendrobium):

  • Chỉ loại bỏ những giả hành bị hư hỏng nặng hoặc khô.

Chăm sóc cây giả hành

Chăm sóc đúng cách cho giả hành đảm bảo tích lũy chất dinh dưỡng, kích thích sự phát triển của chồi mới và bảo vệ cây khỏi bệnh tật. Dưới đây là những khía cạnh chính của việc chăm sóc giả hành.

Ánh sáng và nhiệt độ

Các loại giả hành cần có điều kiện ánh sáng và nhiệt độ tối ưu để phát triển và hoạt động hiệu quả.

Chiếu sáng

  • Cung cấp ánh sáng khuếch tán mạnh.
  • Tránh ánh nắng trực tiếp vì có thể làm cháy giả hành.
  • Đối với các loài ưa sáng như Oncidium, hãy đặt cây gần nguồn sáng hơn hoặc sử dụng đèn trồng cây.

Nhiệt độ

  • Duy trì nhiệt độ ban ngày ở mức 20–25°C (68–77°F) và nhiệt độ ban đêm ở mức 15–20°C (59–68°F).
  • Tránh thay đổi nhiệt độ đột ngột vì có thể làm hỏng giả hành và làm chậm quá trình phát triển của chúng.

Tưới nước

Tưới nước đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe của giả hành.

Tần số thích hợp

  • Chỉ tưới nước cho cây sau khi giá thể đã khô hoàn toàn.
  • Tăng tần suất tưới nước trong thời kỳ cây sinh trưởng mạnh (mùa xuân–hè).
  • Giảm tưới nước trong thời kỳ ngủ đông (mùa thu-đông), đặc biệt là nếu cây không mọc chồi mới.

Phương pháp tưới nước

  • Sử dụng phương pháp ngâm để các giả hành có thể hấp thụ độ ẩm một cách triệt để.
  • Nước phải ở nhiệt độ phòng và được khử clo hoặc lọc.

Tránh các vấn đề

  • Không để nước đọng trong chậu để tránh thối rễ và giả hành.
  • Tránh tưới quá nhiều nước, đặc biệt là nếu giả hành có vẻ nhăn nheo, vì điều này có thể cho thấy rễ cây bị hư hại.

Độ ẩm

Giả hành rất nhạy cảm với độ ẩm không khí.

  • Duy trì độ ẩm ở mức 50–70%.
  • Vào mùa khô, hãy sử dụng máy tạo độ ẩm hoặc khay đựng nước và sỏi.
  • Phun sương thường xuyên giúp duy trì độ ẩm, nhưng tránh tiếp xúc trực tiếp với giả hành để ngăn ngừa các vấn đề về nấm.

Dinh dưỡng và phân bón

Các loại giả hành tích cực dự trữ chất dinh dưỡng, do đó việc bón phân thích hợp là rất quan trọng.

Các loại phân bón

  • Sử dụng phân bón cân đối cho hoa lan có chứa nitơ, phốt pho và kali.
  • Tăng lượng nitơ trong quá trình sinh trưởng để thúc đẩy sự phát triển của giả hành.
  • Sử dụng phân bón có hàm lượng phốt pho và kali cao trong giai đoạn chuẩn bị ra hoa.

Tần suất bón phân

  • Bón phân cho cây 2–3 tuần một lần trong thời gian cây sinh trưởng mạnh.
  • Giảm lượng bón phân xuống còn một lần một tháng hoặc ngừng hẳn trong thời kỳ ngủ đông.

Tình trạng của giả hành

Kiểm tra giả hành thường xuyên để phát hiện và giải quyết sớm các vấn đề.

Giả hành nhăn nheo

  • Nguyên nhân: Thiếu độ ẩm hoặc rễ bị hư hại.
  • Giải pháp: Kiểm tra sức khỏe của rễ cây và điều chỉnh lịch tưới nước.

Giả hành thối rữa

  • Nguyên nhân: Tưới quá nhiều nước, nước đọng hoặc thông gió kém.
  • Giải pháp: Loại bỏ các vùng bị hư hại và xử lý vết cắt bằng than hoạt tính hoặc thuốc diệt nấm.

Giả hành khô

  • Nguyên nhân: Do lão hóa hoặc thiếu độ ẩm.
  • Giải pháp: Giữ lại các giả hành cũ trừ khi chúng đã khô hoàn toàn vì chúng có vai trò hỗ trợ cây.

Chăm sóc sau khi thay chậu và thay chậu

Việc thay chậu giúp làm mới giá thể và thúc đẩy sự phát triển khỏe mạnh của giả hành.

Khi nào cần thay chậu

  • Thay chậu sau mỗi 2–3 năm hoặc khi giả hành lớn hơn chậu.
  • Thời điểm thay chậu tốt nhất: Mùa xuân, khi chồi mới bắt đầu hình thành.

Chăm sóc sau khi thay chậu

  • Tưới nước: Để cây thích nghi trong 5–7 ngày trước khi tưới nước.
  • Ánh sáng: Đặt cây ở nơi có bóng râm một phần trong quá trình phục hồi.
  • Bón phân: Bắt đầu bón phân sau khi thay chậu 2–3 tuần.

Chăm sóc cây giả hành già

Các giả hành già có thể mất đi tính thẩm mỹ nhưng vẫn có những chức năng thiết yếu.

  • Không loại bỏ các giả hành cũ trừ khi chúng đã khô hoàn toàn.
  • Các giả hành già cung cấp nước và chất dinh dưỡng cho các chồi mới.
  • Có thể cẩn thận loại bỏ các giả hành đã khô và chết hoàn toàn để tạo không gian cho cây phát triển.

Vai trò của giả hành trong sinh sản

Các giả hành không chỉ dự trữ nước và chất dinh dưỡng mà còn đóng vai trò quan trọng trong quá trình nhân giống hoa lan. Ở các loài lan sympodial như Cattleya, Dendrobium và Oncidium, giả hành là cấu trúc chính tham gia vào quá trình sinh sản sinh dưỡng.

Chức năng trong sinh sản sinh dưỡng

  • Nguồn gốc của chồi mới:
    Các giả hành đóng vai trò là cơ sở để hình thành các chồi mới (keikis) hoặc các điểm tăng trưởng. Mỗi chồi mới có thể phát triển thành một cây tự duy trì.
    • Cơ chế: Các chồi ngủ ở gốc giả hành được kích hoạt trong điều kiện thuận lợi, hình thành các giả hành mới.
  • Phân chia trong quá trình thay chậu:
    Các giả hành trưởng thành có thể được phân chia để nhân giống cây mới.
    • Quá trình:
      1. Lấy cây ra khỏi chậu và rửa sạch rễ.
      2. Cắt thân rễ giữa các giả hành, đảm bảo mỗi bộ phận có 2–3 giả hành.
      3. Xử lý vết cắt bằng than hoạt tính hoặc quế để ngăn ngừa nhiễm trùng.
      4. Trồng mỗi nhánh vào một chậu riêng với giá thể mới.

Hỗ trợ tăng trưởng mới

  • Dự trữ năng lượng:
    Các giả hành dự trữ nước, carbohydrate và chất dinh dưỡng để nuôi các chồi mới, cho phép nhân giống ngay cả trong điều kiện thiếu hụt nguồn tài nguyên.

  • Sử dụng giả hành già:
    Giả hành già, nhăn nheo vẫn có thể cung cấp chất dinh dưỡng cho cây non.

Ví dụ chính về hoa lan có củ giả

  • Cattleya: Giả hành dày, hình bầu dục.
  • Oncidium: Giả hành dẹt có nhiều lá.
  • Dendrobium: Giả hành dài, hình trụ, thường được bao phủ bởi lá.
  • Miltonia: Giả hành nhỏ, tròn.

Các vấn đề với giả hành hoa lan

Các giả hành trong hoa lan đóng vai trò thiết yếu như dự trữ nước và chất dinh dưỡng và hỗ trợ cây sống sót trong điều kiện bất lợi. Tuy nhiên, việc chăm sóc không đúng cách, bệnh tật hoặc điều kiện phát triển không thuận lợi có thể dẫn đến nhiều vấn đề khác nhau. Dưới đây là các vấn đề thường gặp, nguyên nhân, triệu chứng và giải pháp của chúng.

Giả hành nhăn nheo

Nguyên nhân:

  • Thiếu độ ẩm: Cây không nhận được đủ nước, dẫn đến cạn kiệt lượng nước dự trữ trong các giả hành.
  • Rễ bị hư hại: Rễ bị thối, khô hoặc bị hư hại không thể hấp thụ nước hiệu quả.
  • Lão hóa tự nhiên: Các giả hành già có thể mất độ căng theo thời gian.

Triệu chứng:

  • Bề mặt của giả hành có vẻ nhăn nheo và mềm.
  • Cây trông yếu đi và lá mất đi độ cứng.

Giải pháp:

  1. Kiểm tra rễ. Loại bỏ phần thối hoặc khô và trồng lại cây lan vào giá thể mới.
  2. Tưới nước cho cây thường xuyên nhưng tránh tưới quá nhiều. Sử dụng nước ấm, đã khử clo.
  3. Tăng độ ẩm không khí lên 60–80% bằng máy tạo độ ẩm hoặc khay nước.

Giả hành khô

Nguyên nhân:

  • Nền đất khô: Việc thiếu nước kéo dài sẽ dẫn đến tình trạng mất nước hoàn toàn ở các giả hành.
  • Lão hóa tự nhiên: Các giả hành già có thể khô hoàn toàn khi chúng mất chức năng.
  • Độ ẩm không khí thấp: Thường xảy ra vào mùa nóng.

Triệu chứng:

  • Các giả hành trở nên khô, cứng và giòn.
  • Vẻ ngoài của cây xấu đi và quá trình phát triển mới chậm lại.

Giải pháp:

  1. Loại bỏ các giả hành đã khô hoàn toàn bằng dụng cụ vô trùng.
  2. Tưới nước cho cây lan thường xuyên, đảm bảo giá thể không bị khô hoàn toàn.
  3. Tăng độ ẩm không khí và đặt cây ở nơi ấm áp, đủ ánh sáng.

Giả hành thối rữa

Nguyên nhân:

  • Tưới nước quá nhiều: Giá thể liên tục ẩm ướt sẽ thúc đẩy quá trình thối rữa.
  • Rễ cây thiếu khí: Giá thể bị nén chặt hoặc phân hủy sẽ hạn chế luồng khí.
  • Nhiễm trùng do nấm hoặc vi khuẩn: Thường phát sinh do tưới quá nhiều nước và lưu thông không khí kém.

Triệu chứng:

  • Các giả hành trở nên mềm và chuyển sang màu nâu sẫm hoặc đen.
  • Bề mặt có thể xuất hiện chất nhờn hoặc mùi khó chịu.

Giải pháp:

  1. Lấy cây ra khỏi chậu và cắt bỏ các giả hành và rễ bị thối.
  2. Xử lý vết cắt bằng than hoạt tính hoặc quế.
  3. Trồng lại cây lan vào giá thể mới, thoát nước tốt.
  4. Điều chỉnh thói quen tưới nước, để giá thể khô giữa các lần tưới.
  5. Sử dụng thuốc diệt nấm nếu cần thiết để ngăn ngừa tái nhiễm.

Thiếu các giả hành mới

Nguyên nhân:

  • Thiếu chất dinh dưỡng: Cây không nhận đủ dinh dưỡng để tạo ra chồi mới.
  • Ánh sáng không đủ: Mức ánh sáng thấp cản trở sự phát triển.
  • Cây già: Những cây lan già có thể làm chậm quá trình sản xuất các giả hành mới.

Triệu chứng:

  • Cây vẫn ở trạng thái ngủ đông và không thể hình thành chồi mới.
  • Giả hành không tăng kích thước.

Giải pháp:

  1. Bón phân cho cây bằng phân bón giàu nitơ dành cho hoa lan trong thời kỳ cây sinh trưởng mạnh.
  2. Cung cấp ánh sáng khuếch tán mạnh bằng đèn trồng cây vào mùa đông nếu cần.
  3. Chuyển cây sang giá thể mới để cải thiện điều kiện phát triển.

Giả hành mất màu

Nguyên nhân:

  • Ánh sáng không phù hợp: Ánh sáng mặt trời trực tiếp quá nhiều có thể gây bỏng.
  • Thiếu hụt chất dinh dưỡng: Thiếu magiê hoặc sắt sẽ làm cho màu sắc của lá trở nên xỉn màu.
  • Nhiễm trùng: Bệnh do nấm hoặc vi khuẩn.

Triệu chứng:

  • Các giả hành có màu nhạt hoặc hơi vàng.
  • Có thể xuất hiện đốm hoặc hư hỏng trên bề mặt.

Giải pháp:

  1. Di chuyển cây đến nơi có ánh sáng gián tiếp.
  2. Sử dụng phân bón có chứa magiê và sắt.
  3. Điều trị nhiễm trùng bằng thuốc diệt nấm nếu cần thiết.

Thiệt hại cơ học cho giả hành

Nguyên nhân:

  • Thay chậu không đúng cách: Các củ giả có thể bị hỏng trong quá trình xử lý hoặc chia cây.
  • Tác động vật lý: Làm rơi cây hoặc hư hỏng do tai nạn.

Triệu chứng:

  • Các giả hành bị nứt hoặc vỡ.
  • Những vùng bị tổn thương sẽ dễ bị nhiễm trùng.

Giải pháp:

  1. Cắt tỉa những vùng bị hư hỏng bằng dụng cụ vô trùng.
  2. Xử lý vết cắt bằng than hoạt tính hoặc quế.
  3. Đảm bảo các giả hành được cố định và bảo vệ trong quá trình xử lý cây.

Ngăn ngừa các vấn đề với giả hành

Tưới nước đúng cách:

  • Chỉ tưới nước khi giá thể đã khô hoàn toàn.
  • Sử dụng chậu trong suốt để theo dõi tình trạng rễ và giá thể.

Ánh sáng tối ưu:

  • Đặt cây lan ở nơi có ánh sáng khuếch tán mạnh.
  • Tránh ánh nắng trực tiếp.

Bảo trì nền thường xuyên:

  • Thay chậu mới vào giá thể mới sau mỗi 2–3 năm.
  • Đảm bảo chất nền có khả năng thoáng khí tốt.

Kiểm soát độ ẩm:

  • Duy trì độ ẩm không khí ở mức 60–80%.
  • Sử dụng máy tạo độ ẩm hoặc khay đựng nước.

Bón phân:

  • Bón phân dành riêng cho hoa lan cho cây 2–3 tuần một lần trong thời kỳ cây sinh trưởng mạnh.

Phần kết luận

Giả hành hoa lan là một cơ chế sinh tồn đáng chú ý giúp những cây này thích nghi với nhiều điều kiện môi trường khác nhau. Hiểu được chức năng của chúng và chăm sóc đúng cách sẽ đảm bảo cây lan của bạn phát triển khỏe mạnh, nở hoa rực rỡ và có sức sống lâu dài.


Ấn bản mới